بايدها و نبايدهاي خوراكي در دوران شيردهي
بايدها و نبايدهاي خوراكي در دوران شيردهي دوران شيردهي ، يكي از با اهميت ترين دوران زندگي است ، كه تغذيه ي كامل و متنوع طي آن ، نقش مهمي در سلامت كودك و مادر ايفا مي كند . از اين رو ، بايد توجه ويژه اي به تغذيه ي مادر داشت .
تغذيه ي مادر شيرده ، تاثير قابل توجهي بر كيفيت شير مادر دارد ؛ تا آنجا كه دريافت ناكافي ويتامين ها و مواد معدني توسط مادر شيرده سبب كاهش كيفيت شير وي ، و بروز كمبود در نوزاد مي شود . از اين رو ، به هيچ عنوان به مادر آن شيرده ، رژيم كم كالري و لاغري توصيه نمي شود ؛ زيرا توليد شير در آنان كاهش مي يابد . ضمن اينكه طعم شير نيز عوض مي شود.
در دوران شيردهي ، نياز بدن به چه مواد مغذي اي افزايش مي يابد ؟
در اين دوران ، بايد حدود 20گرم پروتئين اضافي در نظر گرفته شود ، كه بهتر است از پروتئين ههاي با ارزش بيولوژيكي بالا (شير ، گوشت و تخم مرغ) باشد . كليه ويتامين هاي محلول در آب ، از جمله ويتامين c ، فولات ، تيامين و ... به علت ورود مستقيم آن ها به شير ، بايد افزايش يابد . در مورد ويتامين هاي محلول در چربي نيز ميزان نياز بدن به ويتامين D,A افزايش مي يابد . رژيم غذايي مادر شيرده ، بايد غني از كلسيم ، آهن و روي باشد .
نكته : در مورد ويتامين D بايد گفت ، نياز به آن در دوران شيردهي افزايش نمي يابد ؛ مگر اينكه مادر ، خانه نشين ، و از تماس با نور خورشيد محروم باشد .
◄مواد غذايي غيرمجاز در دوران شيردهي
دم كرده هاي گياهي (چاي نعناع و گل گاوزبان)
اين دم كرده ها ، كه اغلب جايگزين نوشيدني هاي كافئين دار مي شوند ، گاهي عوارضي چون حالت تهوع و استفراغ به همراه دارند . بنابراين ، در دوران شيردهي ، بايد با احتياط مصرف شوند . همچنين ، اين مواد مي توانند وارد شير مادر شوند و اثرات جانبي مشابهي در نوزادان به وجود آورند .
مواد غذايي كافئين دار (شكلات ، كاكائو ، قهوه و چاي)
اين مواد ، به دليل داشتن تئوبروميد (مانند كافئين) و اينكه مستقيم وارد شير مادر مي شوند ، بايد محدود شوند (نوشيدني كافئين دار به حداكثر دو ليوان در روز) .
ادويه و چاشني زياد(سير ، پياز ، فلفل ، زيره ، كلم ، مارچوبه ، تربچه و ...)
اين مواد ، روي طعم شير تاثير مي گذارند و در برخي موارد نيز در شيرخوران حساس ، واكنش هايي را ايجاد مي كنند . از اين رو ، مصرف آن ها بايد محدود شود .
قندهاي مصنوعي
موادي كه داراي قندهاي مصنوعي هستند و نوشابه هاي رژيمي با توجه به اينكه تاثير آن ها بر شير مادر و سلامت نوزاد نامشخص است ، بايد در دوران شيردهي ، در حد اعتدال مصرف شوند . همچنين ، بايد از مصرف نوشابه هاي گازدار و حاوي رنگ مصنوعي و تنقلات غيرتغذيه اي (چيپس ، پفك ، شيريني و ...) خودداري شود .
◄توصيه كلي
تغذيه هاي مناسب در دوران بارداري ، بسيار اهميت دارد . از اين رو ، مادر شيرده بايد در دوران بارداري ، به اندازه ي كافي تغذيه شود . پس از زايمان ، مادر بايد در اولين فرصت ، تغذيه ي نوزاد را با شير خود آغاز كند ، و نوزاد در كنار مادرش باشد تا هر زمان كه گرسنه شد ، مادر بتواند به او شير دهد . مصرف ميوه و سبزي ، به دليل داشتن ويتامين A و C ، پتاسيم ، منيزيم ، فيبر و ... از مهم ترين گروه هاي غذايي هستند كه بايد در برنامه ي غذايي مادر شيرده در نظر گرفته شوند . در دوران شيردهي ، از مصرف سيگار بايد پرهيز شود . مادر شيرده ، به خواب و استراحت كافي نياز دارد . براي مادران شيرده روزانه حدود هشت تا دوازده ليوان آب توصيه مي شود . در هنگام شير دادن نيز براي جايگزيني آب از دست رفته ، پيشنهاد مي شود ، مايعات بيشتري نوشيده شود ؛ در عين اينكه از افراط در نوشيدن نيز بايد خودداري شود . از آنجا كه نياز مادر شيرده به ريزمغذي ها بيشتر مي شود ، با مشورت كارشناس تغذيه مي توان براي رفع اين حالت ، از مكمل هاي مولتي ويتامين و مواد معدني استفاده كرد ، كه اين امر ، سبب تجديد ذخاير تخليه شده در مادر مي شود . حمايت و همراهي همسر در اين دوران ، نقش مهمي در موفقيت در امر شيردهي ايفا مي كند . از اين رو ، شوهر بايد در اين دوران توجه كافي به همسر خود داشته باشد . مصرف برخي داروها توسط مادران شيرده موجب ورود آن دارو به شير مي شود . به همين جهت ، مادران شيرده در مورد داروي مصرفي خود ، بايد حتما با پزشك مشورت كنند . در صورتي كه كودك با شير مادر تغذيه مي شود ، تا پايان چهار - شش ماهگي ، به هيچ ماده ي غذايي ديگري نياز ندارند ؛ فقط در برخي موارد خاص (هواي خيلي گرم ) استفاده از اب جوشيده ي سرد شده بدون اشكال است .
◄نمونه ي رژيم غذايي براي مادران شيرده
ميزان انرژي : 2700 كيلوكالري
صبحانه : شير كم چربي : 1ليوان ، پنير : 30گرم ، كره : 2قاشق مرباخوري ، عسل يا مربا : 2 قاشق مرباخوري ميان وعده : ميوه : 1عدد ، كيك ساده : 1عدد
ناهار : لوبيا پلو با سالاد شيرازي ، گوشت : 120گرم ، برنج كته : 15قاشق غذاخوري ، لوبيا سبر پخته : يك دوم ليوان ، روغن مايع: 2قاشق مرباخوري ، ماست كم چربي : 1ليوان ، خيار : 1عدد ، گوجه فرنگي : 1عدد پياز : يك دوم عدد ، آبليمو : به مقدار دلخواه روغن زيتون : 1قاشق مرباخوري
ميان وعده (عصرانه) : ميوه يا آبميوه: 2عدد يا 1ليون ، نان : 2برش ، پنير : 30گرم ، گردو : 2عدد
شام : كوكوسبزي با نان ، تخم مرغ : 1عدد ، سبزي خام : 2ليوان ، نان : 2برش ، روغن مايع : 2قاشق غذاخوري ، دوغ : 2ليوان ، گوجه فرنگي : 1عدد متوسط قبل از خواب : شير كم چربي : 1ليوان ، خرما : 2عدد
