مادر شاغل و مشکل شیردهی
مادر شاغل و مشکل شیردهی 
توصيه‌ها و هشدارهاي دکتر محمداسماعيل مطلق به مناسبت روز جهاني شير مادر
همسرش مي‌گويد: «به نظر من که غصه و ناراحتي‌ات بي‌مورده بيشتر زنان شاغل به بچه‌هاي خود شيرخشک مي‌دهند...
الان مادرهاي خانه‌دار هم همين کار را مي‌کنند چه برسد به تو.» مادرش مي‌گويد: «مادرجان! ما که نمي‌توانيم بنشينيم و گرسنگي بچه‌مان را تماشا کنيم مي‌خواهي نرو سرکار.» کارفرمايش مي‌گويد: «با اين اوضاع اقتصادي واقعا به صرفه نيست کارمندهاي با قابليتي مثل شما را از دست بدهيم ولي مادري با کارمندي نمي‌خونه!» اينها بخشي از صحبت‌هايي است که بسياري از مادران شاغل در آخرين روزهاي بارداري از نزديک‌ترين افرادي که مي‌توان روي حمايتشان حساب کرد، مي‌شنوند. به همه اين موارد، خستگي پس از زايمان و سردرگمي از اينکه چگونه بايد به اين موجود کوچک رسيدگي کرد هم اضافه کنيد اما آيا شاغل بودن در تضاد با مادري کردن و به ويژه شيردهي است؟ دکتر محمداسماعيل مطلق، مديرکل دفتر سلامت جمعيت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت پاسخ مي‌دهد.
سلامت: آيا شاغل بودن در تضاد با مادري کردن و به ويژه شيردهي است؟
به نظرم در صورتي که مادران آموزش‌هاي لازم را دريافت کنند، مورد حمايت قرار گيرند و مزاياي شيردهي را بدانند هرگز حاضر نمي‌شوند به هيچ علتي، حتي شغل خود، از آن رابطه عاطفي ميان کودک و مادر هنگام شيردهي -که از مهم‌ترين مزاياي شيردهي به کودک است- بگذرند. آيا خانم جواني که تازه مادر شده مي‌داند شيردهي باعث انقباض رحمش مي‌شود و درنتيجه از خونريزي پس از زايمان پيشگيري مي‌شود؟ آيا مي‌داند مشکلاتي مانند پوکي‌استخوان مادر و سرطان‌پستان از عوارض امتناع از شير دادن به کودک است؟ آيا مي‌داند تغذيه بيشتر با شير مادر باعث افزايش بهره هوشي فرزندش مي‌شود؟ متاسفانه علاوه بر حمايت نشدن مادر، ما ضعف اطلاع‌رساني هم داريم. ما نياز داريم از دوره نوجواني به بچه‌ها چه دختر چه پسر در مورد فوايد شير مادر و راه‌هاي کمک به مادران شيرده و اينکه اين کار بايد مورد احترام قرار گيرد آموزش داده شود و در موردش بحث کنند. شير دادن به بچه‌هايمان را نبايد بي‌اهميت بدانيم چون با حمايت از مادران شيرده و تضمين موفقيت آنها، سلامت جامعه تامين مي‌شود و سلامت جسمي و رواني جامعه به سلامت تک‌تک افراد جامعه وابسته است.
سلامت: اما بسياري از مادران شاغل هستند که به مزاياي شيردهي هم آگاهند ولي موفق به انجام اين کار نمي‌شوند و به کودکشان شيرخشک مي‌دهند. چه توصيه‌اي براي اين گروه از مادران داريد؟
بله، متاسفانه براساس تبليغات کارخانه‌هاي شيرخشک‌سازي بچه‌هايي که شير مادر مي‌خورند نياز به غذاي کمکي دارند در حالي که ثابت شده در صورت عملکرد صحيح مادران، تقريبا همه آنها مي‌توانند کودکانشان را با شير خود بزرگ کنند بدون آنکه شيرشان کم شود. شيردهي بايد در هر لحظه از اوقات شب و روز به دلخواه کودک انجام شود به‌ويژه مکيدن‌هاي شبانه در شيرسازي نقش مهمي دارند.
سلامت: اما شيردهي شبانه براي مادر کارمند سخت است.
شيردهي مادران کارمند متناسب با شرايط کاري مادر، محل کار و فردي که از نوزاد نگهداري مي‌کند، منحصر به خود اوست. مادر بايد از مرخصي شيردهي استفاده کند. اگر محل کار مادر به منزل نزديک است، او مي‌تواند در خانه به کودک خود شير بدهد. در صورت دور بودن محل کار از منزل، مادر بايد شيرخود را بدوشد و نگهداري کند تا به نوزاد داده شود. مادر بايد از مراقب کودک خود بخواهد کودک را با بطري تغذيه نکند؛ صبح قبل از خروج از خانه، کودک را با شير خود تغذيه کند و بقيه شير را بدوشد و در يخچال بگذارد تا براي وعده بعد با قاشق يا فنجان به او بدهند. مادر غير از هنگامي که در محل کار است، نبايد شيرخوار را ترک کند و هر زمان که در منزل حضور دارد (مانند وقتي از سرکار مي‌آيد، شب‌ها و روزهاي تعطيل) بايد کودک را به دفعات بيشتري با شير خود تغذيه کند.
سلامت: چرا نبايد شير دوشيده را با شيشه به نوزاد داد؟
چون صرف‌نظر از احتمال آلودگي اين وسايل، شيشه و پستانک ممکن است باعث ايجاد اختلالاتي در تداوم شيردهي شود برخلاف تصور افراد، پستانک نياز و غريزه کودک را براي مکيدن ارضا نمي‌کند و نياز شيرخوار به نوعي از مکيدن است که در ارتباط با سينه مادرش باشد. دادن پستانک به نوزاد، اشتباهي بزرگ است و به ضرر مادر وکودک و به سود تجار شيرخشک است. حتي مادراني که در مرخصي زايمانند با اين تصور که زمان رفتن به سر کار نزديک است، نبايد شيرخوار را با بطري و شير مصنوعي آشنا کنند.
سلامت: دوشيدن شير براي ذخيره آن واقعا سخت است. براي اين کار چه توصيه‌اي داريد؟
بعضي از مادران از دوشيدن و ذخيره‌کردن شير غافل مي‌شوند و هنگام شب يا دم صبح که خسته و پرتنش هستند، سعي مي‌کنند با عجله کمي شير بدوشند و سرکار بروند که قطعا امکان‌پذير نخواهد بود. مادر بايد شير خود را هر 3 ساعت يک بار بدوشد. اين کار براي تداوم شيردهي بسيار مهم است. مي‌تواند شير دوشيده‌شده را در محل خنک سر کار نگهداري کند و براي تغذيه شيرخوار به منزل بياورد. تخليه پستان‌ها، توليد شيرمادر را افزايش مي‌دهد. به علاوه مادر شاغل و شيرده بايد مراقب تغذيه‌اش باشد. غذاي مغذي مختصري (بين وعده‌هاي اصلي) در محل کار مصرف کند. توصيه خوب ديگري که قطعا راهگشاي مادران است، استفاده از تجربه‌هاي ديگر زنان شاغل که شير مي‌دهند، است.
سلامت: اما گاهي با دوشيدن اصولي هم شير جاري نمي‌شود و اين مشکل بسياري از مادران است. چرا؟
آمادگي مادر براي دوشيدن شير و تحريک رفلکس جاري شدن شير مهم است. دوشيدن شير، هنگامي که مادر آرامش بيشتري دارد. مثلا صبح يا پس از شير دادن به شيرخوار که جريان شير برقرار شده، مفيدتر است و توصيه مي‌شود. حتما پيش از دوشيدن شير، مادر بايد دست‌هايش را با آب و صابون بشويد و ظرف‌هاي مورد نياز براي جمع‌آوري شير را بجوشاند، سپس در محيطي آرام و خلوت يا کنار يکي از نزديکان خود (مادر و خواهر) بنشيند و به کودک خود بينديشد يا به او نگاه کند که به جاري شدن شير کمک مي‌کند. نوشيدن مايعات گرم، دوش گرفتن يا کمپرس گرم پستان‌ها هم مفيد است. مالش دادن پشت مادر و ماساژ دادن پستان‌ها از بالا به پايين باعث تسريع برقراري جريان شير مي‌شود.
سلامت: چقدر شير براي شيرخوار بدوشيم؟
بچه‌ها در هر وعده حدود 60 تا 120 ميلي‌ليتر شير مي‌خورند، بنابراين براي ذخيره شير در وعده‌هاي 60 ميلي‌ليتري شايد لازم باشد مادر چند بار در روز شير خود را بدوشد و سپس همه را با هم در يک ظرف ذخيره کند.
سلامت: حرف آخر؟
اگر ساعت کاري طوري است که نيازي به فريزکردن شير نيست، بهتر است شير دوشيده‌شده را در دماي اتاق 25 درجه سانتي‌گراد بگذارند چون حدود
6 تا 8 ساعت قابل نگهداري است. اگر شير در کنار کيسه يخ باشد تا 24 ساعت و اگر در دماي 4 درجه يخچال باشد تا 4 روز قابل نگهداري است. ذخيره شير در مقادير 30 يا 60 ميلي‌ليتري باعث مي‌شود شيرخوار تا زماني که به منزل مي‌رسيد چند بار شير بخورد و خوشحال و راضي باشد. البته به خاطر داشته باشيد بوي شير تازه نسبت به فريز شده متفاوت است و شيرخوار تمايل دارد در مواقعي که به خانه مي‌رسيد از گرماي بدن مادر و نوازش‌هاي او لذت ببرد و پستان مادر را بمکد.
منبع: http://www.salamatiran.com
لینک های مرتبط
9 تـوصیه پـزشکان بـه مـادران شیـرده شـاغـل
